Istorijski institut Biljana Stojić - Francuska i Balkanski ratovi (1912-1913) cene

Balkanski ratovi, vođeni od oktobra 1912. do avgusta 1913. godine, bili su događaj od izuzetne, ako ne i presudne važnosti za političko sazrevanje balkanskih naroda. Srbija, Bugarska, Grčka i Crna Gora su se po prvi put u svojoj istoriji ujedinile oko zajedničkog cilja potpunog i trajnog istiskivanja Osmanskog carstva sa Balkanskog poluostrva. Povezane bilateralnim sporazumima ove četiri države su za nekoliko meseci vojne i diplomatske kampanje, oslobođenjem sunarodnika u Trakiji, Makedoniji, Epiru, na Kosovu i Metohiji i u Raškoj oblasti, zaokružile svoj državotvornonacionalni razvoj, i uspele da se makar na kratko, nametnu evropskim silama kao ravnopravni partneri na međunarodnoj političkoj sceni.
Za konstelaciju snaga među velikim silama i njihove međusobne odnose dva balkanska rata bili su manje sudbonosni, ali, opet, vrlo važni događaji. Još je savremenik Gabrijel Anoto primetio da su balkanski ratovi „vođeni rukom malih sila, ali glavom velikih", čime je jasno podvukao umešanost velikih sila u njihov tok, ako ne na vojnom planu, onda u razrešenju brojnih kriza koje su ratovi prouzrokovali. Balkanski ratovi su držali Evropu na ivici rata punih deset meseci, zategli do tačke pucanja odnose unutar i između dva bloka velikih sila, uveli Evropu u završnu fazu trke za naoružanjem i, najvažnije, najavili skori obračun velikih sila do koga je došlo nepunih godinu dana kasnije. Ne bez razloga, Žan Žores je opominjao savremenike da rat na Balkanu treba shvatiti kao „generalnu probu za sveopšti sukob“.